چند سال پس از راهاندازی اولیه، دبیان به معرفی اصولی پرداخت که برای یک پروژه نرمافزار آزاد ضروری بودند. این تصمیمگیری امکان رشد متناسب و صلحآمیز را برای تمام اعضای پروژه به صورت یکسان فراهم میآورد. برای تبدیل شدن به توسعهدهنده دبیان، هر کاندیدا باید حمایت و تبعیت خود از این اصول بنیادین را به همگان ثابت کند.
فرآیند توسعه به صورت مکرر مورد بحث و ارزیابی قرار میگیرد، اما این اسناد بنیادین به صورت گسترده و پیوسته بکار گرفته میشوند و به ندرت تغییر میکنند. قانون اساسی دبیان ضمانتهای دیگری را برای پایداری پروژه ارائه میدهد: اصلاح هر یک از این اسناد نیاز به سه چهارم رای اکثریت دارد.
1.2.1. تعهد نسبت به کاربران
پروژه دارای یک “قرارداد اجتماعی” نیز هست. چطور همچین سندی میتواند نقشی در توسعه یک سیستم عامل داشته باشد؟ بسیار ساده است: دبیان برای کاربران و جامعه کاربری خود ایجاد شده است. این قرارداد شامل تعهداتی است که پروژه نسبت به کاربران دارد. بیاید با جزئيات بیشتر درباره آن صحبت کنیم:
دبیان به صورت ۱۰۰٪ آزاد باقی میماند.
این قانون شماره ۱ است. دبیان به طور خالص شامل نرمافزار آزاد است و خواهد بود. به علاوه، تمام نرمافزارهایی که درون پروژه توسعه مییابند آزاد خواهند بود.
ما در جامعه نرمافزار آزاد مشارکت خواهیم داشت.
هر عملکردی که منجر به ارتقاء یک پروژه در دبیان گردد به صاحب اصلی کار (که “توسعهدهنده اصلی” نامیده میشود) فرستاده میشود. در حالت کلی، دبیان با جامعه کاربری خود همکاری دارد تا اینکه به تنهایی کار کند.
ما مشکلات را پنهان نگاه نمیداریم.
دبیان کامل نیست و ما هر روزه در حال بررسی مشکلات جدید و رفع آنها هستیم. ما در تمام اوقات پایگاه داده گزارش باگ خود را باز نگاه خواهیم داشت. گزارشاتی که افراد به صورت آنلاین ثبت میکنند بالافاصله توسط دیگران قابل رویت خواهد بود.
اولویت اول ما کاربران و نرمافزار آزاد هستند.
توصیف این تعهد از خود آن نیز دشوارتر است. دبیان در زمینهای که توسعهدهندگان تجربه کاربری دیگران را به خطر اندازند به صورت یک طرفه و تحمیلی، تصمیم سادهای را میگیرد تا به راهکار درستی دست یابد، حتی اگر پیادهسازی آن دشوارتر باشد. این بدان معناست که در نظر گرفتن علایق کاربران و نرمافزار آزاد، در بالاترین اولویت کاری قرار دارد.
کارهایی که با استانداردهای نرمافزار آزاد ما انطباق ندارند.
دبیان میداند که کاربران ممکن است بخواهند از نرمافزار غیر-آزاد استفاده کنند و این مورد را میپذیرد. به همین دلیل است که بخشی از زیرساخت پروژه به نرمافزارهای غیر-آزادی اختصاص یافته است که به راحتی و امنیت بالا قادر به توزیع مجدد هستند.
1.2.2. دستورالعملهای نرمافزار آزاد دبیان
این سند مرجع، مشخص میکند که چه نرمافزاری به “اندازه کافی آزاد” است تا در دبیان قرار گیرد. اگر مجوز اصلی برنامه موافق با این اصول باشند، میتواند در قسمت اصلی قرار گیرد؛ از طرف دیگر، ممکن است در قسمت غیر-آزاد نیز قرار گیرد چرا که توزیع آزاد در این قسمت مجاز است. این قسمت به صورت رسمی جزئی از دبیان نیست؛ بلکه یک سرویس اضافی است که در اختیار کاربران قرار میگیرد.
جدای از یک شیوه انتخاب برای دبیان، این متن بیانگر نوعی نرمافزار آزاد نیز هست که پایه و اساس “بیانیه اوپن سورس” را تشکیل میدهد. به لحاظ تاریخی، یکی از اولین توضیحات رسمی در رابطه با مفهوم “نرمافزار آزاد” به حساب میآید.
مجوز عمومی گنو، مجوز بیاسدی و مجوز آرتیستیک نمونههایی از مجوزهای آزاد سنتی هستند که از ۹ نکته یاد شده بالا تبعیت میکنند. در ادامه میتوانید به متن کامل آن که در وبسایت دبیان موجود است دسترسی داشته باشید.
توزیع مجدد به صورت آزاد
مجوز یک برنامه دبیان هیچ گروهی را از فروش یا واگذاری رایگان نرمافزار به عنوان مجموعهای از ابزارهای متفاوت خود، باز نمیدارد. مجوز شامل هیچگونه هزینه جانبی برای فروش نمیباشد.
سورس کد
برنامه باید شامل سورس کد باشد، همچنین در کنار انتشار نسخه باینری باید سورس کد آن را منتشر سازد.
کار مشتقشده
مجوز باید اجازه تغییرات و کار مشتقشده را بدهد، همچنین باید اجازه توزیع مجدد آنها تحت همان شرایط نرمافزار اولیه را فراهم سازد.
جامعیت با سورس کد توسعهدهنده اصلی
مجوز ممکن است سورس کد تغییر یافته را در توزیع مجدد محدود سازد
تنها در صورتی که مجوز اجازه توزیع “فایلهای پچ” را به همراه سورس کد با هدف تغییر در برنامهای که در حال ساخت است، داده باشد. مجوز باید به طور خاص اجازه توزیع نرمافزاری را که از سورس کد تغییر یافته ساخته شده است، بدهد. همچنین ممکن است کارهای مشتقشده از نرمافزار را تحت نام یا نسخه دیگری توزیع کند (
این یک توافق است. گروه دبیان تمام نویسندگان را تشویق میکند که فایلها، سورس کد یا باینری خود را نسبت به تغییرات محدود نسازند.).
عدم تبعیض بین افراد و گروهها.
مجوز نباید هیچگونه تبعیضی درباره شخص یا گروهی خاص قائل شود.
عدم تبعیض بین رشتههای مختلف
مجوز نباید هیچ فردی را در استفاده از نرمافزار مخصوص به یک حوزه مشخص، محدود سازد. برای نمونه، نباید برنامهای را در رشته تجارت یا تحقیقات ژنتیکی محدود ساخت.
توزیع مجوز
حقوق متصل به یک برنامه باید شامل حال تمام کسانی شود که برنامه برای آنها توزیع شده است بدون آنکه نیاز به اجرای مجوزی خاص از یک گروه دیگر باشد.
مجوز نباید مخصوص به دبیان باشد.
حقوق متصل به یک برنامه نباید وابسته به همان برنامه که در سیستم دبیان موجود است، باشند. اگر شرایطی پیش بیاید که برنامه از دبیان خارج شده یا بدون آن توزیع گردیده است، تمام افرادی که برنامه برای آنها توزیع مجدد شده است باید همان حقوق اولیه در سیستم دبیان را داشته باشند.
مجوز نباید روی نرمافزارهای دیگر تاثیر بگذارد.
مجوز نباید بر روی سایر نرمافزارهای دیگر که در کنار آن توزیع شدهاند، محدودیت ایجاد کند. برای نمونه، مجوز نباید اصرار داشته باشد سایر نرمافزارهایی که در کنار آن روی دیسک قرار گرفتهاند، حتماً نرمافزار آزاد باشند.